Türkiye ilk kez halkın oylarıyla cumhurbaşkanı seçmek üzere sandık başına gitti. Yurtdışı dahil 54,7 milyon kayıtlı seçmenin yüzde 73’ünün oy kullandığı seçimde kesin olmayan sonuçlara göre oyların yüzde 51,7’sini alan Tayyip Erdoğan 12. cumhurbaşkanı seçildi. CHP, MHP ve BBP’nin desteklediği Ekmeleddin İhsanoğlu yüzde 38,5 oranında oy alırken, Kürt siyasetinin genç ismi Selahattin Demirtaş, BDP-HDP çizgisini aşarak yüzde 9,8 oy topladı. Erdoğan’ın yarışı önde tamamlamasında muhalefet seçmeninin sandığa gitmemesi etkili oldu. ‘Çatı aday’ İhsanoğlu’nun sadece CHP ve MHP’nin 30 Mart’taki belediye meclisi üyeliklerinin toplam oranı olan yüzde 44’ün gerisinde kalması bunun göstergesiydi. Dün 15 milyona yakın seçmenin oy kullanmaması Erdoğan’ın oy oranını yükseltti. 40 milyon geçerli oyun 20,8 milyonunu alan Erdoğan’ın partisi AKP, 30 Mart’ta 44,7 milyon geçerli il genel meclisi oylarının 20,5 milyonunu elde ederek yüzde 45’lik destek sağlamıştı.
Türkiye ilk kez halkın oylarıyla doğrudan cumhurbaşkanı seçmek üzere dün sandık başına gitti. Ancak dünkü tarihî seçimler son dönemin en düşük katılımına sahne oldu. 54,7 milyon kayıtlı seçmenin yüzde 73’ü oy kullandı. Seçimde oyların yüzde 51,7’sini alan Recep Tayyip Erdoğan ilk turda 12. cumhurbaşkanı seçildi. Erdoğan, geçerli sayılan 39,6 milyon oyun 20,8 milyonunu alarak Çankaya’ya çıkmış oldu. Dün gece alınan sonuçlara göre AKP, 30 Mart yerel seçimlerindeki desteğini korudu. CHP, MHP, BBP gibi muhalefet partileri başta olmak üzere 13 partinin desteğini alan Ekmeleddin İhsanoğlu yüzde 38,5’de kaldı. Böylece CHP ve MHP, yerel seçimde aldıkları toplam oy oranını kendi adaylarına yansıtamadı. İhsanoğlu’na destek veren 13 partinin 30 Mart yerel seçimlerindeki oyları yaklaşık 20,3 milyona tekabül etmesine karşın, İhsanoğlu’nun 15,5 milyon seçmenden oy alması, muhalif seçmenin sandığa gitmediği değerlendirmelerini beraberinde getirdi. Diğer aday Selahattin Demirtaş ise HDP’nin yerel seçimlerde aldığı oyu neredeyse ikiye katladı. Yüzde 9,8 oy alan Demirtaş’ın BDP-HDP tabanındaki seçmenle birlikte yaklaşık 3,9 milyon seçmeni sandığa taşımayı başardığı görüldü.
KATILIM DÜŞTÜ, SONUÇ İLK TURDA ÇIKTI
Cumhurbaşkanı seçimindeki katılım düşüklüğü seçim sonuçlarını doğrudan etkiledi. Özellikle CHP ve MHP seçmenlerinin sandığa gitme oranının düşmesi, Erdoğan’ın ilk turda seçilmesini sağladı. Erdoğan, AKP’nin 30 Mart’taki son yerel seçimlerde aldığı oy sayısını 19,5 milyondan 20,6 milyona yükseltti. İhsanoğlu ise CHP ve MHP’nin yerel seçimlerdeki toplam oylarını bile alamadı. Bu durum muhalefet partilerine mensup seçmenlerin oy vermek için tatiline ara vermediğini veya sandığa gitmediğini gösteriyor. Katılım oranı 30 Mart 2014 yerel seçimlerinde yüzde 89, 12 Eylül 2010 anayasa değişikliği referandumunda yüzde 77,7 oranında gerçekleşmişti. 10 Ağustos cumhurbaşkanı seçimlerinde bu oranın yüzde 73’lere gerilemesi, seçimin ilk turda tamamlanmasına neden oldu. Katılımın yüzde 75-80’lerin üzerinde olması halinde seçimin ikinci tura kalma ihtimali belirecekti. Resmî olmayan sonuçlara göre sandığa giden seçmen sayısı 40 milyonu aştı.
Son yerel seçimlerde AKP’nin aldığı oyların üstüne çıkan Erdoğan, sahil kentleri ve güneydoğu dışında hemen hemen bütün illerde yüzde 50 oyu geçti. Erdoğan’ın İstanbul’da yüzde 49,8 seviyesinde oy alması da dikkat çekti.
DEMİRTAŞ, YÜZDE 10’U ZORLADI
HDP’nin desteklediği Selahattin Demirtaş, cumhurbaşkanı seçimlerinden partisinin oylarını artırarak çıktı. Yüzde 9,8 oy alan Demirtaş, seçim yarışında üçüncü oldu. Demirtaş en yüksek oyu yüzde 82,92 oy oranıyla Şırnak’ta alırken Diyarbakır’da 64,19’te kaldı. Demirtaş Batman, Ağrı, Hakkâri’nin de aralarında olduğu 11 şehirde de ipi önde göğüslemeyi başardı. Yine CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun memleketi Tunceli’de Demirtaş’a yüzde 52,24 oranında destek çıktı. CHP’nin desteklediği İhsanoğlu ise 35,53 oranında oy alarak ikinci oldu. Demirtaş’ın büyük şehirlerdeki oy durumu şöyle: İstanbul: Yüzde 9,14, Ankara: Yüzde 3,53, İzmir: Yüzde 7,98.
5 milyon MHP ve CHP seçmeni sandığa gitmedi
CHP ve MHP’nin çatı adayı Prof. Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu, cumhurbaşkanı seçimlerinde ikinci oldu. İhsanoğlu, son yerel seçimlerde CHP ve MHP’nin yüzde 43’lük oyunu yakalayamadı. Yerel seçimlerde CHP ve MHP’ye verilen 19 milyon 400 bin oy yerine, 15 milyon 300 bin oyda kaldı. 30 Mart yerel seçimlerindeki oy rakamlarına göre, diğer partiler de dahil edildiğinde çatı adaya gidecek oyların toplamı 20,3 milyonu buluyordu. İhsanoğlu’na destek verdiğini açıklayan diğer muhalefet partilerinin oyları da dikkate alındığında 5 milyondan fazla muhalefet oyunun İhsanoğlu’na gitmediği görüldü. CHP’nin kalesi olan sahil şehirlerinde İhsanoğlu’nun, CHP’nin oyuna yakın alması, MHP’nin oyunun yüksek olduğu yerlerde ise oyunun düşmesi dikkate alındığında ise İhsanoğlu’nun daha çok MHP seçmeninden oy kaybettiği şeklinde yorumlandı. Özellikle Aksaray, Sivas, Afyon, Adıyaman ve Çankırı gibi illerde CHP-MHP’nin yerel seçimlerinde aldığı oyun, yüzde 18’lere varan oranlarda azalarak İhsanoğlu’na yansıdığı görüldü. Bu sonuçlar da muhalefet partilerinin çatı aday İhsanoğlu için yeterince çalışmadığını, partilerin kendi oylarını bile çatı adaya yönlendiremediğini gösterdi.
